“อุทยานแห่งชาติดอยฟ้าห่มปก” เดิมชื่อเป็น “อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก”
อุทยานแห่งชาติดอยฟ้าห่มปกเป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน ทอดยาวในแนวเหนือ-ใต้ โดยเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาแดนลาว มีระดับความสูงตั้งแต่ 400-2,285 เมตร จากระดับน้ำทะเล มีภูเขาที่สำคัญคือ ดอยปู่หมื่น ดอยแหลม และดอยฟ้าห่มปก เป็นต้นกำเนิดของลำห้วยที่สำคัญหลายสาย เช่น ห้วยแม่ใจ ห้วยแม่สาว น้ำแม่กึมหลวง น้ำแม่ฮ่าง น้ำแม่แหลง
ทิศเหนือและทิศตะวันตกติดต่อกับประเทศเมียนม่าร์
ทิศใต้มีอาณาเขตติดต่อกับตำบลหนองบัว อำเภอไชยปราการ จังหวัดเชียงใหม่
ทิศตะวันออกติดต่อกับ อ.ฝาง อ.แม่อาย และอ.ไชยปราการ
สภาพภูมิอากาศโดยทั่วไป มีอุณหภูมิเฉลี่ยตลอดทั้งปี
แหล่งท่องเที่ยว
1.โป่งน้ำร้อนฝาง
เป็นบ่อน้ำร้อนธรรมชาติเกิดจากความร้อนใต้ดิน มีไอร้อนคุกรุ่นอยู่ตลอดเวลา อุณหภูมิของน้ำประมาณ 40-88 องศาเซสเซียล มีจำนวนมากมายหลายบ่อในพื้นที่ประมาณ 10 ไร่ (บ่อใหญ่มีไอน้ำร้อนพุ่งขึ้นสูงถึง 40-50 เมตร) อุทยานแห่งชาติได้จัดบริการห้องอาบน้ำแร่และอบไอน้ำ บ่อน้ำร้อนจะอยู่ก่อนถึงที่ทำการอุทยานแห่งชาติเล็กน้อย และทางอุทยานแห่งชาติได้จัดให้มีเส้นทางศึกษาธรรมชาติขึ้นเขาผ่าป่าเบญจ พรรณมาถึงบ่อน้ำร้อน ระยะทางประมาณ 1.2 กิโลเมตร
2.เส้นทางปั่นจักรยานเสือภูเขา
อุทยานแห่งชาติแม่ฝางได้จัดทำเส้นทางจักรยานเสือภูเขาขึ้น 2 เส้นทาง คือ เส้นทางถ้ำห้วยบอน – ผาหลวง – กิ่วลม และเส้นทางผาหลวง – โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ – น้ำตกนามะอื้น เพื่อนำนักท่องเที่ยวที่ชอบการออกกำลังกายและชอบความท้าทาย เข้าไปสัมผัสกับธรรมชาติและความสมบูรณ์ของป่า
3.โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ ตามพระราชดำริ ดอยฟ้าห่มปก
เป็นโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ โดยพื้นที่โครงการฯเป็นที่อยู่อาศัย และทำกินของชาวเขา 4 เผ่า ได้แก่ มูเซอ กระเหรี่ยง อาข่า และลีซอ นักท่องเที่ยวสามารถเยี่ยมชมวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ประเพณี วัฒนธรรมของแต่ละชนเผ่า ชมแปลงเกษตรกรรมไม้ผล ไม้ดอกประดับ และพืชผักเมืองหนาว นาข้าวขั้นบันได เลือกซื้อของที่ระลึกจากชนเผ่า เช่น เครื่องเงิน เครื่องจักสาน ผ้าทอ งานแกะสลักไม้ พักผ่อนหย่อนใจด้วยการกางเต๊นท์พักแรมบริเวณลานกางเต๊นท์ระดับความสูง 1,610 เมตร จากระดับน้ำทะเล อีกทั้งสามารถนอนพักแรมในรูปแบบ Home stay ในบ้านชาวเขาแต่ละเผ่าได้อีกด้วย โครงการบ้านเล็กในป่าใหญ่ฯ ดอยฟ้าห่มปก ตั้งอยู่บริเวณตำบลแม่สาว อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่
4.ดอยฟ้าห่มปก
เป็นดอยที่สูงอันดับ 2 ของประเทศไทย บนยอดดอยสูงสุดเป็นทุ่งโล่งอันเกิดจากสภาพธรณีวิทยาที่มีชั้นดินตื้น ชั้นหินเป็นหินแกรนิต ประกอบกับอากาศมีลมกรรโชกแรงตลอดทั้งปี จากยอดดอยจะเห็นทิวทัศน์ที่สวยงาม เช่น ทะเลหมอก และถนนบนสันเขา ขนานกับชายแดนไทย-พม่า ซึ่งถือเป็นถนนที่สร้างขึ้นเพื่อความมั่นคงระหว่างประเทศ ส่วนสภาพป่าเป็นป่าต้นน้ำ ป่าดิบเขา ซึ่งมีสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่สมดุลและหลากหลายทางชีวภาพ ดังเช่นจะพบพันธุ์พืช สัตว์ป่าหายากและที่น่าสนใจนานาชนิด อาทิ เทียนหาง บัวทอง ผีเสื้อไกเซอร์อิมพิเรียล ผีเสื้อมรกตผ้าห่มปก ผีเสื้อหางติ่งแววเลือน ผีเสื้อหางดาบตาลไหม้ นกปรอดหัวโขนก้นเหลือง และนกปีกแพรสีม่วง เป็นต้น ในฤดูหนาวมีนกอพยพมาอาศัย เช่น นกเดินดงคอแดง นกเดินดงดำปีกเทา นกเดินดงสีน้ำตาลแดง ฯลฯ เส้นทางขึ้นดอยผ้าห่มปกมี 3 เส้นทาง ได้แก่ ทางกิ่วลม ทางปางมงคล และทางหน่วยจัดการต้นน้ำแม่สาว ผู้สนใจต้องติดต่อเจ้าหน้าที่นำทางที่ที่ทำการอุทยานแห่งชาติ
5. ถ้ำห้วยบอน
เป็นถ้ำขนาดใหญ่ มีหินงอกหินย้อยที่สวยงามมาก มีความลึกจากปากถ้ำหนึ่งถึงอีกปากถ้ำหนึ่งประมาณ 324 เมตร กว้างประมาณ 20-30 เมตร ภายในถ้ำไม่มีจุดอันตรายต่อผู้เข้าชม ประมาณกลางถ้ำจะพบโถงถ้ำใหญ่ซึ่งจุคนได้ประมาณ 40-50 คน สภาพถ้ำเต็มไปด้วยเสาหินและหินงอกหินย้อยขนาดต่างๆ และบริเวณใกล้เคียงมีถ้ำเล็กถ้ำน้อยประมาณ 10 ถ้ำ อยู่ห่างจากอำเภอฝางประมาณ 12 กิโลเมตร สามารถเดินทางโดยทางเท้าจากบ่อน้ำร้อนระยะทางประมาณ 4 กิโลเมตร
6.น้ำตกตาดหมอก
ตั้งอยู่ห่างจากอำเภอแม่อายประมาณ 4 กิโลเมตร อยู่ติดกับถนนลาดยาง ลักษณะที่น้ำตกลงมาเหมือนใยแก้ว ละอองน้ำกระจายอยู่ทั่วแผ่นผาคล้ายหมอก มีน้ำไหลตลอดทั้งปี
7.น้ำตกตาดเหมย
ตั้งอยู่ห่างจากอำเภอแม่อายประมาณ 4 กิโลเมตร อยู่ติดกับถนนลาดยาง ลักษณะที่น้ำตกลงมากระจายทั่วแผ่นผาคล้ายหมอก
8. น้ำตกนามะอื้น
อยู่บริเวณกลางป่าทึบในตำบลแม่สาว อำเภอแม่อาย เป็นน้ำตกขนาดใหญ่มีทั้งหมด 3 ชั้นใหญ่ๆ มีน้ำไหลตลอดปี
9. น้ำตกปู่หมื่น
น้ำตกปู่หมื่น เป็นน้ำตกที่มีลักษณะการไหลของสายน้ำกระจายผ่านแผ่นผา 2 ชั้น ด้วยความสูงกว่า 10 เมตร
10. น้ำตกโป่งน้ำดัง
เป็นน้ำตกหินปูนขนาดเล็กที่สวยงามมีการไหลของน้ำที่สม่ำเสมอ ชั้นบนสุดมีความสูงกว่า 10 เมตร บริเวณน้ำตกมีถ้ำขนาดเล็กๆ พอให้คนเข้าไปนั่งเล่นได้ 3-4 คน เพดานถ้ำมีน้ำหยดตลอดเวลาและเกิดเป็นหินงอกเล็กๆ ไปทั่ว ตั้งอยู่บริเวณเดียวกับหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติที่ มฝ.3 (น้ำตกโป่งน้ำดัง) บ้านแม่สูนน้อย ตำบลแม่สูน อำเภอฝาง ต้องเดินตามเส้นทางเดินป่าไปสู่น้ำตก ระยะทางไป-กลับ ประมาณ 1.5 กิโลเมตร ระหว่างทางผ่านป่าดิบแล้งที่ร่มครึ้มด้วยไม้ใหญ่ บางช่วงต้องเดินข้ามลำธารที่มีน้ำใสไหลเย็น
11. น้ำตกห้วยเฮี้ยน
อยู่ทางตอนเหนือของลำห้วยเฮี้ยน ห่างจากถ้ำห้วยบอน ประมาณ 3 กิโลเมตร เป็นน้ำตกใหญ่มีประมาณ 3 ชั้น ชั้นที่สวยงามที่สุดมีความสูงกว่า 15 เมตร มีน้ำไหลตลอดปี
12.ห้วยแม่ใจ
เป็นลำห้วยที่มีน้ำไหลตลอดปี น้ำใสสะอาด เหมาะสำหรับเป็นที่พักผ่อนหย่อนใจอยู่ห่างจากบ่อน้ำร้อนประมาณ 300 เมตร นำแม่ใจเป็นแหล่งนำที่ไหลหล่อเลี้ยงชาวบ้านอำเภอฝาง ใช้ในด้านการเกษตร
13.ชมพิธีกินวอ
พิธีกินวอ ชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่ามูเซอร์ จะประกอบพิธีในช่วงเทศกาลส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ หรือในช่วงเทศกาลสงกรานต์ โดยจะมีพิธีการเลี้ยงสุรา – อาหารและมีอาหารสำคัญที่ทุกบ้านจะต้องทำไว้กินหรือไว้ใช้ประกอบพิธีรดน้ำดำ หัวขอพร และในงานพิธีฉลองจะมีการเต้นรำตามพิธี เรียกว่า “การเต้นจะคึ” โดยท่าเต้นจะประยุกต์มาจากวิธีชีวิตในการประกอบอาชีพเกษตรกรรม
14.ชมพิธีมอเล่เว
พิธีมอเล่เว หรือพิธีบวชป่า เป็นพิธีของชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่าอาข่าจะประกอบพิธีขึ้นในช่วงต้นฤดูฝน ซึ่งจะเป็นการเลี้ยงขอบคุณผีป่าที่ช่วยปกป้องคุ้มครอง ในพิธีจะมีการแห่เครื่องเซ่นไหว้โดยทุกครอบครัวจะต้องจัดเตรียม เช่น ดอกไม้ ธูป เทียน ข้าสารและไก่สด 1 ตัว ออกจากหมู่บ้านไปยังสถานที่ประกอบพิธีหรือบริเวณที่จะทำการบวชป่า ซึ่งในพิธีจะมีการเชือดไก่สดแล้วใช้เลือดไก่และข้าวสารโปรยรอบบริเวณที่ทำพิธี
15. เส้นทางศึกษาธรรมชาติธรรมชาติดอยผ้าห่มปก
เส้นทางศึกษาธรรมชาติธรรมชาติดอยผ้าห่มปก เป็นเส้นทางเดินเท้าที่จัดสร้างขึ้นเพื่อสื่อให้เห็นถึงสภาพป่าดิบเขาและ ความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าดิบเขา รวมถึงความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อมต่างๆ โดยจุดเริ่มต้นของเส้นทางจะอยู่บริเวณด้านข้างลานกางเต็นท์กิ่วลมและไปสิ้นสุดยังบริเวณยอดดอยผ้าห่มปก ด้วยระยะทาง 5 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทางประมาณ 2 ชั่วโมง นักท่องเที่ยวนิยมใช้เส้นทางนี้ในการเดินขึ้นสู่ยอดดอย เนื่องจากเป็นเส้นทางที่เดินสะดวกไม่ชันจนเกินไปและมีความหลากหลายของพืช พรรณ จากบริเวณยอดดอยผ้าห่มปกเดินย้อนลงไปทางทิศเหนือไปสิ้นสุดยังหน่วยจัดการ ต้นน้ำดอยผาหลวง (A-FRAME) บริเวณน้ำตกแม่แฮง ด้วยระยะทางประมาณ 8 กิโลเมตร ใช้เวลาในการเดินทางประมาณ 3 ชั่วโมง เส้นทางสาย A-FRAME นี้ เป็นเส้นทางที่เป็นที่นิยมของนักดูนกอีกด้วย
16.เส้นทางศึกษาธรรมชาติน้ำตกโป่งน้ำดัง
เส้นทางศึกษาธรรมชาติน้ำตกโป่งน้ำดัง เป็นเส้นทางเดินเท้าที่จัดสร้างขึ้นเพื่อสื่อให้เห็นถึงความหลากหลายทาง ชีวภาพของสภาพป่าริมลำธาร รวมถึงความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อมต่างๆ ภายในป่าชนิดนี้ โดยจุดเริ่มต้นของเส้นทางจะอยู่บริเวณด้านข้างที่ทำการหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติแม่ฝางที่ มฝ. 3 และไปสิ้นสุดยังบริเวณลานน้ำตกโป่งน้ำดัง ด้วยระยะทางประมาณ 700 เมตร ใช้เวลาในการเดินทางประมาณ 30 – 45 นาที
17. เส้นทางศึกษาธรรมชาติโป่งน้ำร้อน
เส้นทางเดินเท้าศึกษาธรรมชาติโป่งน้ำร้อน เป็นเส้นทางเดินเท้าที่จัดสร้างขึ้นเพื่อสื่อให้เห็นถึงความหลากหลายทาง ชีวภาพในป่าเบญจพรรณ รวมถึงความสัมพันธ์ของสิ่งแวดล้อมต่างๆ ภายในป่าชนิดนี้ โดยจุดเริ่มต้นของเส้นทางจะอยู่บริเวณด้านข้างที่ทำการอุทยานแห่งชาติ และไปสิ้นสุดยังลานบ่อน้ำพุร้อน ด้วยระยะทาง 1,700 เมตร ใช้ระยะเวลาในการเดินทางประมาณ 1 – 2 ชั่วโมง
18. ห้องอาบน้ำแร่ – ที่ทำการอุทยานแห่งชาติ
อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปกได้มีการพัฒนาโดยการนำน้ำพุร้อนและไอน้ำร้อนมาใช้ ประโยชน์ในเรื่องของการให้บริการแช่ อาบและอบไอน้ำแร่ ในอาคารอาบ – อบไอแร่ไว้คอยบริการนักท่องเที่ยว นอกจากนี้ ยังมีบริการนวดแผนไทย โดยการนำประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ และเจ้าหน้าที่ภายในหน่วยงานที่มีความสามารถและความสนใจในด้านนี้เข้าร่วม โครงการฝึกอบรมการนวดแผนโบราณ เพื่อเป็นการสร้างรายได้ให้หมุนเวียนในท้องถิ่น ซึ่งมักมีนักท่องเที่ยวทั่วไปและคนในท้องถิ่นเข้ามาใช้บริการอย่างสม่ำเสมอ
ที่พัก
อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก มีบ้านพักไว้คอยบริการนักท่องเที่ยว สถานที่กางเต็นท์และเต็นท์ไว้ให้ บริการนักท่องเที่ยว การสำรองที่พักเต็นท์และพื้นที่กางเต็นท์ สามารถจองด้วยตนเอง โดยติดต่อเจ้าหน้าที่ทำการจอง 02562 0760 หรือ ติดต่อที่ อุทยานแห่งชาติดอยผ้าห่มปก ตู้ ปณ.39 อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ 50110 โทรศัพท์ 08 6430 9748, 0 5345 3517-8
สำหรับลานกางเต็นท์ที่เปิดให้บริการมี 2 ลาน คือ
1. ลานกางเต็นท์บ่อน้ำร้อน โซนที่ทำการอุทยานแห่งชาติ
2. ลานกางเต็นท์ดอยกิ่วลม อยู่เส้นทางขึ้นยอดดอยผ้าห่มปก ห่างจากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ 37 กิโลเมตร คือ จากที่ทำการอุทยานแห่งชาติ – ด่านห้วยบอน 19 กิโลเมตร, ด่านห้วยบอน – ลานกางเต็นท์ดอยกิ่วลม 18 กิโลเมตร และเดินเท้าจากลานกางเต็นท์ดอยกิ่วลม – จุดชมทิวทัศน์ดอยกิ่วลม 3.5 กิโลเมตร
การใช้บริการลานกางเต็นท์ดอยกิ่วลม ผู้ใช้บริการต้องติดต่อขอรับบริการ ณ ที่ที่ทำการอุทยานแห่งชาติก่อน เพื่อรับคำแนะนำจากเจ้าหน้าที่ทั้งในเรื่องเส้นทาง ยานพาหนะ รับเต็นท์ และอุปกรณ์เครื่องนอน (กรณีใช้เต็นท์และอุปกรณ์ของอุทยานแห่งชาติ)
การเดินทาง